સરકારે 2021-22 થી 2025-26 સુધી સરકારી અને સરકારી સહાયિત શાળાઓમાં એક ગરમ રાંધેલું ભોજન પૂરું પાડવા માટે કેન્દ્રીય પ્રાયોજિત યોજના ‘પ્રધાનમંત્રી પોષણ શક્તિ નિર્માણ (PM POSHAN)’ને મંજૂરી આપી છે.
પ્રધાનમંત્રી પોષણ અભિયાન એ શિક્ષણ મંત્રાલયના શાળા શિક્ષણ અને સાક્ષરતા વિભાગ દ્વારા ચાલુ કરવામાં આવેલ યોજના છે.
પોષણ અભિયાન યોજના શું છે? (PM Poshan Abhiyan 2023)
પીએમ પોષણ અભિયાનનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય ભારતમાં મોટા ભાગના બાળકો માટે ભૂખ અને શિક્ષણ એમ બે મહત્ત્વની સમસ્યાઓને દૂર કરવાનો છે, જેમ કે. સરકારી અને સરકારી સહાયિત શાળાઓમાં પાત્રતા ધરાવતા બાળકોના પોષણની સ્થિતિમાં સુધારો કરીને તેમજ વંચિત વર્ગના ગરીબ બાળકોને વધુ નિયમિતપણે શાળામાં હાજરી આપવા અને વર્ગખંડની પ્રવૃત્તિઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં મદદ કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવાનો છે.
પોષણ અભિયાન એ છત્ર યોજના “સંકલિત બાળ વિકાસ સેવા યોજના (ICDS)” હેઠળની ઘણી યોજનાઓમાંની એક છે. ICDSમાં આંગણવાડી સેવા યોજના, પ્રધાનમંત્રી માતૃ વંદના યોજના અને કિશોરીઓ માટેની યોજનાનો પણ સમાવેશ થાય છે.
યોજના નો ઉદેશ્ય
પોષણ અભિયાનના મુખ્ય ઉદ્દેશ્યો, જેને રાષ્ટ્રીય પોષણ મિશન તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે છે:
- દેશમાં બાળકો, સગર્ભા અને સ્તનપાન કરાવતી સ્ત્રીઓ અને કિશોરીઓની પોષણની સ્થિતિ સુધારવા માટે.
- આ વસ્તી જૂથોમાં કુપોષણનો વ્યાપ ઘટાડવા માટે, જેમાં સ્ટંટિંગ, કુપોષણ અને એનિમિયાનો સમાવેશ થાય છે.
- સમુદાય સ્તરે પોષણ-સંબંધિત સેવાઓની ડિલિવરીમાં સુધારો કરવો.
- સામાન્ય લોકોમાં આવી સેવાઓ માટેની જાગૃતિ અને માંગ વધારવા માટે.
- સ્તનપાન અને ફોર્ટિફાઇડ ખોરાક અને પૂરવણીઓના વપરાશને પ્રોત્સાહન આપવા માટે.
- સમુદાયોને પોષણનું શિક્ષણ આપવું.
- પોષણ-સંબંધિત હસ્તક્ષેપોની દેખરેખ અને મૂલ્યાંકનને મજબૂત કરવા.
યોજના નો લાભ કોણ લઈ શકે?
અરજદાર ભારતનો નાગરિક હોવો આવશ્યક છે. અરજદાર સરકારી અથવા સરકારી સહાયિત શાળામાં પ્રાથમિક અથવા ઉચ્ચ પ્રાથમિક વર્ગ (ધોરણ 1 થી 8 માં) માં અભ્યાસ કરતો હોવો જોઈએ.
આ પણ વાંચો : ગર્ભવતી મહિલાઓ ને દર મહિને વિના મૂલ્યે રાશન મળશે : 2 કિલો ચણા, 1 લિટર તેલ, 1 કિલો દાળ
યોજના માટે મળવાપાત્ર લાભ
દિવસ દીઠ બાળક દીઠ પોષણ ધોરણ:
પ્રાથમિક: કેલરી – 450; પ્રોટીન – 12 ગ્રામ
ઉચ્ચ પ્રાથમિક: કેલરી – 700; પ્રોટીન – 20 ગ્રામ
દિવસ દીઠ બાળક દીઠ ખોરાકના ધોરણો:
પ્રાથમિક: અનાજ – 100 ગ્રામ; કઠોળ – 20 ગ્રામ; શાકભાજી – 50 ગ્રામ; તેલ અને ચરબી – 5 ગ્રામ, મીઠું અને મસાલા – જરૂરિયાત મુજબ.
ઉચ્ચ પ્રાથમિક: અનાજ – 150 ગ્રામ; કઠોળ – 30 ગ્રામ; શાકભાજી – 75 ગ્રામ; તેલ અને ચરબી – 7.5 ગ્રામ, મીઠું અને મસાલા – જરૂરિયાત મુજબ.
આ યોજના હેઠળ, 11.20 લાખ શાળાઓમાં અભ્યાસ કરતા વર્ગ 1 થી 8 VIII ના 11.80 કરોડ બાળકો ઉપરાંત પ્રાથમિક શાળાઓમાં પૂર્વ-શાળાઓ અથવા બાલ વાટિકા (વર્ગ 1 પહેલાં) ના બાળકોને ગરમ રાંધેલા ભોજનની જોગવાઈ છે.
પોષણ અભિયાન માટે યોજના માટે અરજી કેવી રીતે કરવી?
આ યોજના માટે કોઈ અરજી પ્રક્રિયા નથી. PM POSHAN એ તમામ બાળકોને સમાન રીતે લાગુ પડે છે જેઓ સરકારી અને સરકારી સહાયિત શાળાઓમાં અભ્યાસ કરી રહ્યાં છે.
Sources And References
આ પણ વાંચો :