સ્વામી વિવેકાનંદ નિબંધ: સ્વામી વિવેકાનંદ ભારતમાં આધ્યાત્મિક નેતા અને હિન્દુ સાધુ હતા. તેઓ ઉચ્ચ વિચારસરણી સાથે સાદું જીવન જીવતા હતા. તેઓ મહાન સિદ્ધાંતો અને ધર્મનિષ્ઠ વ્યક્તિત્વ ધરાવતા મહાન ફિલોસોફર હતા. તેઓ રામકૃષ્ણ પરમહંસના મુખ્ય શિષ્ય હતા અને તેમના દાર્શનિક કાર્યોમાં ‘રાજયોગ’ અને ‘આધુનિક વેદાંત’નો સમાવેશ થાય છે. તેઓ કલકત્તામાં રામકૃષ્ણ મિશન અને રામકૃષ્ણ મઠના સ્થાપક હતા.
સ્વામી વિવેકાનંદ નિબંધ ગુજરાતી – Swami Vivekananda Essay in Gujarati
સ્વામી વિવેકાનંદે શિકાગોમાં ધર્મ સંસદમાં હિંદુ ધર્મ રજૂ કર્યો જેના કારણે તેઓ પ્રખ્યાત થયા. તેમનું વ્યક્તિત્વ ભારત અને અમેરિકા બંને દેશોમાં વધુ પ્રેરણાદાયક અને જાણીતું હતું. સ્વામી વિવેકાનંદની જન્મજયંતિ 12મી જાન્યુઆરીએ દર વર્ષે રાષ્ટ્રીય યુવા દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
તમે લેખો, ઘટનાઓ, લોકો, રમતગમત, ટેક્નોલોજી, સ્વામી વિવેકાનંદ સંદેશ વિશે વધુ નિબંધ લેખન વાંચી શકો છો.
Table Of Contents
- સ્વામી વિવેકાનંદ નિબંધ – Essay on Swami Vivekananda in Gujarati
- સ્વામી વિવેકાનંદ પ્રારંભિક જીવન અને શિક્ષણ
- સ્વામી વિવેકાનંદ રામકૃષ્ણ પરમહંસને મળ્યા
- સ્વામી વિવેકાનંદ શિકાગો ગયા
- સ્વામી વિવેકાનંદ કાર્ય
- સ્વામી વિવેકાનંદ મૃત્યુ
- સ્વામી વિવેકાનંદ નિબંધ પર નિષ્કર્ષ
- સ્વામી વિવેકાનંદ નિબંધ પર વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો
સ્વામી વિવેકાનંદ પ્રારંભિક જીવન અને શિક્ષણ
સ્વામી વિવેકાનંદનો જન્મ બ્રિટિશ સરકાર દરમિયાન 12મી જાન્યુઆરી 1863ના રોજ નરેન્દ્રનાથ દત્ત તરીકે કલકત્તામાં થયો હતો. તેઓ કલકત્તાના બંગાળી પરિવારના હતા. વિશ્વનાથ દત્ત સફળ વકીલ વિવેકાનંદના પિતા હતા. ભુવનેશ્વરી દેવી વિવેકાનંદની માતા હતી, એક મજબૂત પાત્ર, ઊંડી ભક્તિ સાથે સારા ગુણો. તે એક સ્ત્રી હતી જે ભગવાનમાં વિશ્વાસ કરતી હતી અને તેની તેના પુત્ર પર ઘણી અસર થઈ હતી. તેમણે 8 વર્ષની ઉંમરે ઈશ્વરચંદ્ર વિદ્યા સાગરની સંસ્થામાં પ્રવેશ મેળવ્યો. તે પછી, તેમણે કલકત્તાની પ્રેસિડેન્સી કૉલેજમાં અભ્યાસ કર્યો. 1984માં તેમણે કલકત્તા યુનિવર્સિટીમાંથી ગ્રેજ્યુએશન પૂર્ણ કર્યું.
વિવેકાનંદનો જન્મ યોગિક સ્વભાવ સાથે થયો હતો, તેઓ હંમેશા ધ્યાન કરતા હતા જે તેમને માનસિક શક્તિ પ્રદાન કરતા હતા. નાનપણથી જ તેની યાદશક્તિ મજબૂત હતી, તેથી તે શાળાના તમામ શિક્ષણને ઝડપથી સમજી લેતો હતો. તેમણે ઈતિહાસ, સંસ્કૃત, બંગાળી સાહિત્ય અને પશ્ચિમી ફિલોસોફી સહિતના વિવિધ વિષયોમાં જ્ઞાન મેળવ્યું હતું. તેઓ ભગવત ગીતા, વેદ, રામાયણ, ઉપનિષદ અને મહાભારત જેવા હિંદુ ગ્રંથોનું ઊંડાણપૂર્વક જ્ઞાન ધરાવતા હતા. તે એક તેજસ્વી છોકરો હતો અને સંગીત, અભ્યાસ, સ્વિમિંગ અને જિમ્નેસ્ટિક્સમાં શ્રેષ્ઠ હતો.
સ્વામી વિવેકાનંદ રામકૃષ્ણ પરમહંસને મળ્યા
વિવેકાનંદ ભગવાનને જોવા અને ભગવાનના અસ્તિત્વ વિશે જાણવા માટે ખૂબ ઉત્સુક હતા. જ્યારે તેઓ દક્ષિણેશ્વરમાં શ્રી રામકૃષ્ણને મળ્યા ત્યારે તેમણે તેમને પૂછ્યું કે શું તમે ભગવાનને જોયા છે. તેણે જવાબ આપ્યો, ‘હા મારી પાસે છે’. હું ભગવાનને એટલું જ સ્પષ્ટપણે જોઉં છું જેટલું હું તમને જોઉં છું, વધુ ગહન અર્થમાં. રામકૃષ્ણે તેમને કહ્યું કે ભગવાન દરેક મનુષ્યની અંદર રહે છે. તેથી, જો આપણે માનવજાતની સેવા કરીએ, તો આપણે ભગવાનની સેવા કરી શકીએ. તેમની દૈવી આધ્યાત્મિકતાથી પ્રભાવિત થઈને, વિવેકાનંદે રામકૃષ્ણને તેમના ગુરુ તરીકે સ્વીકાર્યા અને ત્યારબાદ તેમનું સાધુ જીવન શરૂ કર્યું.
જ્યારે તેઓ સાધુ બન્યા ત્યારે તેમની ઉંમર 25 વર્ષની હતી અને તેનું નામ ‘સ્વામી વિવેકાનંદ’ હતું. તેમના જીવનમાં પાછળથી, તેમણે રામકૃષ્ણ મિશનની સ્થાપના કરી જે ધર્મ, જાતિ અને સંપ્રદાયને ધ્યાનમાં લીધા વિના ગરીબ અને પીડિતોને સ્વૈચ્છિક સામાજિક સેવા પ્રદાન કરે છે. તેમણે હિંદુ ધર્મની ભારતીય ફિલોસોફીનો પશ્ચિમી દેશોમાં પણ પરિચય કરાવ્યો અને ‘વેદાંત ચળવળ’નું નેતૃત્વ કર્યું. રામકૃષ્ણએ તેમના શિષ્યોને તેમના મૃત્યુ પહેલા વિવેકાનંદને તેમના નેતા તરીકે જોવા અને ‘વેદાંત’ ફિલસૂફી ફેલાવવાનું કહ્યું. તેમણે તેમના સમગ્ર જીવન દરમિયાન રામકૃષ્ણને અનુસર્યા અને તેમના મૃત્યુ પછી તેમની તમામ જવાબદારીઓ લીધી.
આ પણ વાંચો :
સ્વામી વિવેકાનંદ શિકાગો ગયા
1893 માં, વિવેકાનંદ શિકાગોમાં આયોજિત વિશ્વ ધર્મ સંસદમાં ભાગ લેવા માટે અમેરિકા ગયા હતા. ત્યાં તેમણે ભારતનું પ્રતિનિધિત્વ કર્યું અને હિંદુ ધર્મને એક મહત્વપૂર્ણ વિશ્વ ધર્મ તરીકે બનાવવામાં મદદ કરી. તેમના શિકાગો ભાષણમાં, તેમણે સમજાવ્યું કે ભગવાન એક છે અને વિવિધ ધર્મો સમુદ્રમાં સમાપ્ત કરવા માટે વિવિધ નદીઓ જેવા છે. તેથી, વિવિધ ધર્મના ઉપદેશકોએ એકબીજામાં વિવાદ ન કરવો જોઈએ કારણ કે તેઓ વિવિધ સ્વરૂપોમાં ભગવાનની પૂજા કરે છે. એક ભગવાનના સનાતન સત્યને સમજવાથી લોકોમાં દ્વેષ ટાળી શકાય છે.
વિવેકાનંદના દૃષ્ટિકોણને સંખ્યાબંધ અમેરિકન પુરુષો અને સ્ત્રીઓમાં ખૂબ પ્રશંસા સાથે વખાણવામાં આવ્યા હતા. તેમણે શ્રોતાઓને ‘અમેરિકાની બહેનો અને ભાઈઓ’ કહીને પોતાના ભાષણ દ્વારા સૌના દિલ જીતી લીધા. તેઓ વિવેકાનંદના શિષ્યો બન્યા અને બાદમાં રામકૃષ્ણ મિશનમાં જોડાયા. તેમણે કેલિફોર્નિયામાં શાંતિ આશ્રમની સ્થાપના કરી હતી. તેણે સાન ફ્રાન્સિસ્કોમાં ઘણી વેદાંત સોસાયટીઓ પણ સ્થાપી. ન્યૂયોર્કના અખબારો અનુસાર તેમને ધર્મ સંસદમાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ વ્યક્તિ માનવામાં આવતા હતા.
સ્વામી વિવેકાનંદ કાર્ય
વિવેકાનંદે તેમની કૃતિઓ ભક્તિ યોગ, માય માસ્ટર, રાજયોગ વગેરે વડે સાહિત્યિક ક્ષેત્રે યોગદાન આપ્યું. તેમનો આધુનિક વેદાંત અને રાજયોગ યુવાનો માટે મહાન પ્રેરણા બની ગયા. તેમના ઉપદેશો અને મૂલ્યવાન વિચારો ભારતની સૌથી મોટી દાર્શનિક સંપત્તિ બની ગયા. તેમણે 1897 માં તેમના ગુરુના નામ પર રામકૃષ્ણ મઠ અને રામકૃષ્ણ મિશનની સ્થાપના કરી. તેમણે બેલુર મઠની પણ સ્થાપના કરી જેણે વિવેકાનંદના ધાર્મિક અને આધ્યાત્મિક ઉપદેશોનો પ્રસાર કર્યો. તે શૈક્ષણિક અને સામાજિક કાર્યમાં પણ વ્યસ્ત રહે છે.
તેમણે અન્ય દેશોમાં પણ રામકૃષ્ણ મિશનની શાખાઓ સ્થાપી. તેણે ક્યારેય કોઈ સ્ત્રીને તેના મઠોમાં પ્રવેશવા દીધો નહીં. યુકેની મુલાકાત દરમિયાન તેઓ માર્ગારેટ એલિઝાબેથ નોબલને મળ્યા હતા. પાછળથી તે તેમની શિષ્યા બની અને સિસ્ટર નિવેદિતા તરીકે ઓળખાય છે. શિકાગોમાં તેમના ભાષણને કારણે તેઓ વિશ્વભરમાં પ્રખ્યાત થયા. ઘણા ભારતીય નેતાઓ તેમના રાષ્ટ્રવાદી વિચારો અને મહાન વિચારોથી આકર્ષાયા હતા. શ્રી અરબિંદોએ ભારતીય આધ્યાત્મિકતાને જાગૃત કરવા માટે તેમની પ્રશંસા કરી. મહાત્મા ગાંધીએ પણ તેમને હિંદુ ધર્મનો પ્રચાર કરતા મહાન હિંદુ સુધારકોમાંના એક કહ્યું.
નેતાજી સુભાષચંદ્ર બોઝે એમ પણ કહ્યું હતું કે, ‘વિવેકાનંદે પૂર્વ અને પશ્ચિમ, વિજ્ઞાન, ધર્મ, ભૂતકાળ અને વર્તમાનનો સુમેળ સાધ્યો હતો, તેથી તેઓ મહાન છે’. તેઓ તેમના ઉપદેશો દ્વારા યુવાન મગજમાં આત્મ-સાક્ષાત્કારની શક્તિથી ભરવા માંગતા હતા. ઉપરાંત, ચારિત્ર્ય ઘડતર, અન્યની સેવા, આશાવાદી દેખાવ, આંતરિક શક્તિની ઓળખ, અથાક પ્રયત્નો અને ઘણું બધું પર ભાર મૂકવો. તેમણે તેમના બોલ્ડ લખાણોમાં અમને રાષ્ટ્રવાદનું મહત્વ શીખવ્યું. તેમણે લખ્યું, ‘આપણી પવિત્ર માતૃભૂમિ તત્વજ્ઞાન અને ધર્મની ભૂમિ છે. સ્વામીજીનું પ્રસિદ્ધ અવતરણ છે, ‘ઊઠો, જાગો, બીજાને જાગૃત કરો અને જ્યાં સુધી ધ્યેય પ્રાપ્ત ન થાય ત્યાં સુધી રોકશો નહીં’. તેમણે શાસ્ત્રોના સાચા ધ્યેય અને દિવ્યતાનો સંદેશ ફેલાવ્યો.
સ્વામી વિવેકાનંદ મૃત્યુ
સ્વામી વિવેકાનંદે 4 જુલાઈ 1902ના રોજ બેલુર મઠમાં અંતિમ શ્વાસ લીધા હતા. તેમણે જાહેરાત કરી કે તેઓ 40 વર્ષની ઉંમરે નહીં પહોંચે. તેમણે 39 વર્ષની વયે તેમના નશ્વર દેહનો ત્યાગ કર્યો અને ‘મહાસમાધિ’ પ્રાપ્ત કરી. લોકોએ કહ્યું કે તે 31 રોગોથી પીડિત છે. તેમણે ભારતની અંદર અને બહાર હિન્દુ ધર્મનો ફેલાવો કર્યો.
સ્વામી વિવેકાનંદ નિબંધ પર નિષ્કર્ષ
સ્વામી વિવેકાનંદ વિશ્વભરના એક મહાન આધ્યાત્મિક માણસ અને ફિલોસોફર હતા. તે વૈશ્વિક આધ્યાત્મિકતા, સંવાદિતા, વૈશ્વિક ભાઈચારો અને સમગ્ર વિશ્વમાં શાંતિ ઇચ્છતા હતા. તેમનું શિક્ષણ અને ફિલસૂફી વર્તમાન સમયમાં પણ અસ્તિત્વ ધરાવે છે અને આધુનિક યુગના યુવાનોને માર્ગદર્શન આપે છે. તેમની સ્થાપના સંસ્થાઓ તેમના શિક્ષણ અને ફિલસૂફીનો ફેલાવો કરી રહી છે અને સમાજ અને રાષ્ટ્રની સુધારણા માટે કામ કરી રહી છે. તેમણે વેદાંત અને ઘણી સામાજિક સેવાઓનો પ્રચાર કર્યો. તેઓ વિશ્વના યુવાનો માટે કાયમ પ્રેરણા બની રહેશે.
અમને આશા છે કે તમને સ્વામી વિવેકાનંદ નિબંધ પરથી બધી માહિતી મળી ગઈ હશે તો તમે આ નિબંધ ને શેર કરો.
સ્વામી વિવેકાનંદ નિબંધ પર વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો
પ્રશ્ન 1. સ્વામી વિવેકાનંદ કોણ હતા?
જવાબ: સ્વામી વિવેકાનંદ ભારતમાં આધ્યાત્મિક નેતા અને હિન્દુ સાધુ હતા. તેઓ ઉચ્ચ વિચારસરણી સાથે સાદું જીવન જીવતા હતા. તેઓ મહાન સિદ્ધાંતો અને ધર્મનિષ્ઠ વ્યક્તિત્વ ધરાવતા મહાન ફિલોસોફર હતા.
પ્રશ્ન 2. સ્વામી વિવેકાનંદનું બાળપણનું નામ શું હતું?
જવાબ: સ્વામી વિવેકાનંદનું બાળપણનું નામ નરેન્દ્રનાથ દત્ત હતું. તેઓ નરેન તરીકે પણ જાણીતા હતા.
પ્રશ્ન 3. સ્વામી વિવેકાનંદના ગુરુ કોણ હતા?
જવાબ: રામકૃષ્ણ પરમહંસ સ્વામી વિવેકાનંદના ગુરુ હતા.
પ્રશ્ન 4. સ્વામી વિવેકાનંદનો જન્મ ક્યારે અને ક્યાં થયો હતો?
જવાબ: સ્વામી વિવેકાનંદનો જન્મ બ્રિટિશ સરકાર દરમિયાન 12મી જાન્યુઆરી 1863ના રોજ નરેન્દ્રનાથ દત્ત તરીકે કલકત્તામાં થયો હતો. તેઓ કલકત્તાના બંગાળી પરિવારના હતા.
પ્રશ્ન 5. રામકૃષ્ણ મઠ, બેલુર મઠ અને રામકૃષ્ણ મિશનના સ્થાપક કોણ હતા?
જવાબ: સ્વામી વિવેકાનંદ રામકૃષ્ણ મઠ, બેલુર મઠ અને રામકૃષ્ણ મિશનના સ્થાપક હતા.
આ પણ વાંચો :